Seizoenstip winter 2014/2015: Het Vilsterse Veld

Aan de zuidzijde van het landgoed ligt het zogenaamde Vilsterse Veld. Deze naam wordt op kaarten soms voor meerdere stukken gebruikt, maar hier wordt er vooral het heidegebied met het daarom heen liggende bos bedoeld.

Op dit moment is ca. 10% van Nederland bedekt met bos (ca. 345.000 hectare). In tegenstelling tot wat veel mensen denken was dit, een beetje afhankelijk van de definitie van wat bos genoemd wordt, ca. 200 jaar geleden bijna een factor 10 minder (ca. 35.000 hectare). Heel veel grond was toen heide. Deze heide vormde een essentieel onderdeel van het breed toegepaste landbouwsysteem. Bij dit systeem werden de nutriënten van grote delen van Nederland verzameld op de betere akkerbouwstukken. Omdat er toen een mest tekort was werd dit vooral gedaan door heideplagsel en schapenmest te mengen.

Gekoppeld aan o.a. de landbouwcrisis van de jaren 80 van de 19e eeuw, de uitvinding van kunstmest, de import van goedkope schapenwol uit Australië e.d., verloor de heide zijn functie en werd het veelal woeste grond genoemd. Een deel van de heide werd ontgonnen tot landbouwgrond en een groot deel werd bebost. Zo kreeg o.a. de Veluwe haar huidige uiterlijk.

Het beleid van het landgoed is er op gericht het resterende deel van het landgoed als heide in stand te houden. Dit vooral vanuit het cultuurhistorische belang. Dat er grote natuurwaarden aan het gebied verbonden zijn is eigenlijk een mooi meegenomen 'bijproduct'. Zo komen er op de heide alleen al 17 soorten libellen voor.

Dit in stand houden vereist wel constante aandacht. Wanneer je bij een heide niets doet wordt eerst de heide verdrongen door gras en neemt daarna het bos het al snel over. De heide wordt soms deels geplagd en zomers begraasd door schapen.

Op het landgoed resteert nog ca. 60 hectare heide. Over de heide zelf lopen geen paden, maar aan de rand en in de bossen grenzend aan de heide zijn heel veel paden. Omdat het iets verder van de bebouwing ligt, is het in dit stuk van het landgoed vaak erg rustig. Ook midden in de zomer kun je hier vaak wandelen zonder mensen tegen te komen.

Het gebied is te bereiken d.m.v. een lange wandeling vanuit het dorp, maar men kan ook de auto parkeren bij de grens van de heide langs de Vilsterse Allee. Parkeer de auto wel zo dat de slagboom vrij blijft en hij op de smalle weg niet uitsteekt vanuit de berm.