Seizoenstip winter 2018-19: De Theekoepel

Sinds we deze rubriek aan de website toegevoegd hebben is dit alweer de 16e seizoenstip. Deze keer is het dus de theekoepel. Het is eigenlijk raar dat deze pas als 16e aan de beurt is. Het is namelijk een van de bekendste, meest bezochte en gewaardeerde plekken op het landgoed.

De theekoepel maakt net als de eerdere seizoentips over de Kluizenaarshut, Kurkentrekker en Kiek in de Vechte onderdeel uit van de filosofische wandeling in Engelse landschapsstijl zoals die rond 1810 is aangelegd. Langs deze wandeling bevinden zich enkele uitzichtpunten met een filosofische les, een soort opdracht van de landschapsarchitect aan de landgoedeigenaar. Zittend in de theekoepel kijkt de landgoedeigenaar naar het centrum van zijn bezit. Het is niet alleen de bedoeling om hiervan te genieten, maar ook om na te denken over of hij wel goed met dat beheer bezig is, welke verbeteringen doorgevoerd kunnen worden e.d.

Het is goed om te beseffen dat het uitzicht waarvan nu genoten kan worden, ten tijde van het ontwerp er heel anders uit gezien zal hebben. Om te beginnen stond er op de plek van Huis Vilsteren een veel eenvoudiger Huis. Daarnaast dateert de molen van 1858 en stond die er dus nog niet. Ook de kerk is pas van 1897 en was begin van de 19e eeuw dus niet zichtbaar. Verder had de boerderij die men ziet nog geen ligboxenstallen en was er ook nog geen sprake van een sportpark met (kunst)gras voetbalveld. Het belangrijkste verschil met het huidige beeld wordt echter bepaald door het grondgebruik. Nu ligt er op de Molenes zoals het agrarisch perceel heet waar u naar kijkt, nog maar 1 weiland en dat is lang niet alle grond van de boer die het pacht. Toen de wandeling ontworpen werd zaten er op deze es echter wel 18 pachters. Het zag er veel meer uit als een soort volkstuintjes complex met akkerbouw, maar dan zonder tuinhuisjes e.d.. Wanneer de landgoedeigenaar in de theekoepel zat zag hij dan ook bijna altijd mensen aan het werk en dat sloot prima aan bij de verheerlijking van de landbouw zoals die toen speelde.

De theekoepel is hiermee net als de hiervoor genoemde plekken een zogenaamde follie. Follies werden gebruikt om het landschap nog romantischer en verrassender te maken. Met een follie werd als het ware een verhaal aan het landschap verbonden.

De eerste theekoepel was een houten gebouw. In 1854 werd deze vervangen door een stenen exemplaar welke op zijn beurt in 1920 vervangen werd door de huidige koepel van steen met een rieten dak.

Henk de Wandelaar

Een meer modern onderdeel van de theekoepel is het schrift van Henk de Wandelaar. Al minimaal 21 jaar ligt er hier, op nog twee andere plaatsen op landgoed Vilsteren en op een enkele plaats rond Zwolle een schrift waarin mensen gevraagd wordt hun gedichten, gedachten, overwegingen e.d. achter te laten voor andere wandelaars. Het voorwoord in de schriften werd ondertekend met “Henk de Wandelaar”. Niemand is er ooit achter gekomen wie dit is. Als het schrift vol was lag er op enig moment spontaan weer een nieuw schrift en was het oude verdwenen. Helaas hebben we gemerkt dat Henk niet langer langs komt. Misschien is er iets met hem gebeurd, maar omdat niemand weet wie het is, zullen we het waarschijnlijk nooit te weten komen. Als landgoed vonden en vinden we het echter zo’n leuk initiatief dat we het zonde zouden vinden als het verloren gaat. Sinds een paar jaar legt het landgoed daarom ter ere van “Henk de Wandelaar” zelf schriften neer.